استئوتومی Osteotomy نوعی عمل جراحی است که در آن استخوان بیمار به توسط عمل جراحی و بصورت کنترل شده ای بوسیله جراح و با وسایل خاصی برش داده شده و شکسته میشود. از این عمل برای تصحیح طول استخوان (بلند و کوتاه کردن استخوان) و یا برای تصحیح امتداد استخوان استفاده میشود.
استخوان بعد از شکسته شدن به دو قسمت تبدیل میشود. پس از اینکه این دو قسمت در وضعیت و امتداد مورد نظر قرار گرفتن به وسیله پیچ و پلاک یا اکسترنال فیکساتور یا گچ گیری در وضعیت مناسب نگه داشته شده تا مجددا جوش بخورند.
شایعترین استخوان نقاطی از بدن که استئوتومی میشوند عبارتند از
- استئوتومی لگن یا مفصل ران : از این نوع استئوتومی معمولا برای درمان مراحل اولیه آرتروز مفصل ران و درد ناشی از آن استفاده میشود. استئوتومی های لگن ممکن است در بالای استابولوم و یا در پایین گردن استخوان ران انجام شود
- استئوتومی بالای ساق : از این نوع استئوتومی معمولا در درمان ژنو واروم یا پرانتزی بودن زانوها استفاده میشود. محل این استئوتومی در بالاترین قسمت استخوان تیبیا در زیر زانو است
- استئوتومی کف پا و شست پا : بیشتر برای درمان تغییر شکل های کف پا مانند افزایش قوس کف پا و یا هالوکس والگوس استفاده میشود
- استئوتومی ران یا ساق : از این نوع استئوتومی برای افزایش طول اندام تحتانی استفاده میشود
- استئوتومی استخوان هایی که بدنبال شکستگی قبلی بد جوش خورده اند : با استفاده از این نوع از استئوتومی استخوان های بد جوش خورده مجددا شکسته شده و در وضعیت مناسب در کنار هم قرار میگیرند تا امتداد آنها درست شود
مراقبتهای پس از جراحی :
بعد از انجام عمل جراحی، بیمار مدتی در محلی در کنار اطاق عمل به نام ریکاوری میماند و بعد از اینکه بیمار هوشیاری خود را بطور کامل بدست آورد به بخش منتقل میشود.
خوردن و آشامیدن
اگر جراحی بیمار با بیهوشی عمومی انجام شده است، تا چند ساعت نباید چیزی برای خوردن به او داده شود. بعد از چند ساعت، میتوان پس از کسب اجازه از پرستار ابتدا چند قاشق آب به وی داد و اگر تحمل کرد و دچار ناراحتی نشد میتوان بتدریج به او مایعات بیشتری داد.
دراز کشیدن
اگر بیمار با بیحسی منطقه ای عمل شده، تا 24 ساعت نباید پشت تخت او را بالا آورد و در این مدت سر بیمار باید کاملا پایین باشد وگرنه دچار سردرد شدیدی میشود که ممکن است تا چند روز ادامه یابد.
درد بعد از جراحی
در چند روز اول بعد از عمل بیمار در محل جراحی احساس درد دارد. شدت این درد البته بسته به نوع جراحی، سن بیمار و تحمل بیمار به درد متفاوت است. در بیمارستان مسکن های قوی به بیمار داده میشود تا شدت درد را کاهش دهد. بعد از مرخص شدن بیمار از بیمارستان ممکن است پزشک معالج برای بیمار مسکن های خوراکی تجویز کند.
خطر عفونت بعد از جراحی
در هر عمل جراحی احتمال عفونت در محل عمل وجود دارد. پس در چند روز اول بعد از عمل جراحی، به بیمار آنتی بیوتیک تزریقی داده میشود تا احتمال عفونت بعد از عمل جراحی کاهش پیدا کند. ممکن است پزشک معالج داروهای آنتی بیوتیک خوراکی برای بیمار تجویز کند تا وی بعد از مرخص شدن از بیمارستان تا مدتی از آنها در منزل استفاده کند.
لخته شدن خون در رگ ها
یکی از عوارض شکستگی ها لخته شدن خون در سیاه رگ های عمقی ساق است که میتواند بسیار خطرناک باشد. لخته شدن خون در اندامهای تحتانی بسیار خطرناک بوده و ممکن است موجب آمبولی ریوی و اختلال در عملکرد قلب و ریه شود. این عارضه بخصوص در شکستگی های اندام تحتانی و در سنین بالا یشتر دیده میشود. بعد از جراحی به بیمار داروهایی داده میشود تا از لخته شدن خون در پاها جلوگیری شود. پزشکان به اینها داروهای رقیق کننده خون میگویند. استفاده از این داروها ممکن است تا چند هفته بعد از جراحی هم ادامه پیدا کند.
تصویربرداری
بعد از جراحی از اندام جراحی شده بیمار عکسبرداری میشود تا وضعیت استخوانهای شکسته شده بعد از جااندازی و فیکس شدن توسط پیچ و پلاک مشخص شود.
درن
پزشک جراحی در حین عمل جراحی ممکن است لوله های پلاستیکی در درون زخم بیمار بگذارد تا بدین وسیله خونریزی مختصر داخل بدن که ممکن است تا چند ساعت بعد از جراحی هم ادامه داشته باشد به بیرون از بدن هدایت کند. باقی ماندن خون در درون بافت ها خطر عفونت بعد از جراحی را بیشتر میکند و این خونریزی ها باید در صورت وجود از بدن به وسیله این لوله ها خارج شوند. لوله ها در بیرون از بدن به کیسه های پلاستیکی متصل میشوند تا خون در آنها جمع آوری شود. به این لوله ها که در محل جراحی گذاشته شده است درن می گویند. این لوله ها بعد از چند روز از زخم خارج میشوند.
پانسمان
معمولا پانسمان زخم جراحی تا چند روز بعد از عمل جراحی تعویض نمی شود. پس از چند روز این پانسمان به توسط پرستار عوض میشود.
راه رفتن
روز بعد از جراحی توسط یک فیزیوتراپ به بیمار آموزش داده میشود تا چطور بتواند در تخت یا روی صندلی بنشیند و چطور توسط عصای زیر بغل یا واکر راه برود یا چطور اندامها و مفاصلش را حرکت دهد تا از خشکی آنها جلوگیری شود
مراقبتهای پس از ترخیص :
جهت خوابیدن ارتفاع تخت مناسب باشد
از سفرهای طولانی تا 6 ماه بپرهیزید
هنگام راه رفتن مراقب موانع و لبه فرش باشید تا از زمین خوردگی جلوگیری شود
هنگام حمام و توالت رفتن از نرده ها استفاده نمایید تا مانع لیز خوردن بشود .
برای بالا رفتن از پله ها :از عصای زیر بغل استفاده کنید ابتدا پای سالم را بالا قرار دهید سپس پای جراحی شده را حرکت دهید.
برای پایین رفتن از پله ها: از نرده های کنار پله استفاده نمایید ،عصا را روی پله پایینی قرار دهید سپس پای جراحی شده و بعد پای سالم را قرار دهید .
مراقبت از زخم : زخم را تمیز و خشک نگه داشته و تعویض پانسمان باید در منزل توسط پرستار مجرب انجام شود. دفعات تعویض پانسمان و نحوه آن به توسط پزشک معالج تعیین میشود.
مراقبت از پروتز : در چند هفته اول پروتز را زیاد خم نکنید و فشار زیادی به آن وارد ننمایید.از کفش مناسب استفاده نمایید .برای نشستن از صندلی های محکم متناسب با قدتان استفاده نمایید .تا جایی که ممکن است پا روی پا نیندازید و فاصله اندکی را بین پاها را رعایت نمایید .
