آمبولی ریه
به وجود لخته خون یا گاهی چربی در یکی از سرخرگهای ریوی ویا بافت ششها گفته میشود. این لخته خون نخست در یکی از سیاهرگهای عمقی اندام تحتانی یا لگن شکل میگیرد. آمبولی چربی بیشتر از ناحیه یک شکستگی استخوانی پایهریزی میشود. لخته خون یا آمبولی چربی از راه جریان خون و با گذشتن از قلب به یکی از سرخرگهای خونرسان بافت شُش راه یافته و در آنجا مستقر میگردد. این پدیده سبب بسته شدن سرخرگ شده و بنابراین توانایی تنفسی کاهش مییابد و گاهی بافت ریه از میان میرود. آمبولی ریه در همه سنها میشود رخ دهد ولی در بزرگسالان رایجتر است.
علایم شایع
• تندنفسی و کوتاه شدن نفسها و تنگی نفس
• تندی ضربان قلب کمتر 100 تپش در دقیقه
• تب اندک ولی بیش از °37%8
• تعریق شدید
• سنکوپ غش کردن یا حالت غش پیدا کردن
• تورم و درد اندام زیرین اگر باشد معمولاً قبل از سایر علایم نیز دیده میشود
• آبی یا کبود شدن انتهای انگشتان، لبها یا صورت و مخاطها به علت کمبود اکسیژن خون)
• درد قفسه سینه
• سرفه گاهی همراه با خلط خونی
از عوامل تشدیدکننده بیماری:
• سن بالای 60 سال
• هرگونه آسیب یا بیماری نیازمند استراحت طولانی در بستر
• نشستن در یک حالت ثابت به مدت طولانی برای نمونه در مسافرت با هواپیما
• جراحی گذشته
• نارسایی احتقانی قلب
• اختلالات ریتم قلب
• شکستگی استخوان
• چاقی
• مصرف دخانیات
• بارداری
• مصرف قرصهای ضد بارداری به ویژه در خانمهای سیگاری
• فشار خون بالا
• سرطان که شایعترین آن سرطان پانکراس است.
پیشگیری
- از استراحت طولانیمدت در بستر در بیماری خودداری کنید. در دوره نقاهت از جوراب واریس بهرهگیری کنید (چه در هنگام استراحت در بستر و چه در هنگام برخاستن از بستر)
- پس از جراحی هر چه زودتر حرکت اندامهای تحتاني و راه رفتن را آغاز کنید.
- خودداری از کاربرد دخانیات، به ویژه در خانمهای 35 سال به بالا که قرص ضد بارداری مصرف میکنند.
- دوری از جراحیهای غیر ضروری. در این موارد از روشهای دیگری به جز جراحی بهرهگیری کنید.
- در سفر هر 1–2 ساعت زمانی ایستاده و راه بروید.
- مصرف یک قرص آسپرین در روز میتواند نقش یشگیریکننده در این زمینه داشته باشد؛ در این باره با پزشک خود مشورت کنید.
بیشتر مراقبتهای ویژه در 10–14 روز بهبود مییابد.
عوارض احتمالی
• مرگ سریعالوقوع در اثر یک لخته بزرگ که بیش از 50% جریان خون ریهها را مسدود کند.
• خونریزی شدید داخل ریه دراثر لختههای کوچکتر
داروها
داروهای ضد انعقاد به سوی حل کردن لخته و جلوگیری از ایجاد دوباره آن. سطح داروهای ضد انعقاد باید به گونه مرتب اندازهگیری شود تا اطمینان حاصل شود سطح آنها در اندازه دلخواه و بیخطر است. تجویز اکسیژن، در صورت نیاز آنتیبیوتیکها، در موارد آمبولی عفونی
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
تا هنگام برطرف شدن علایم التهابی برآمده از لخته شدن خون در بستر استراحت نمایید. در استراحت در بستر اندامهای زیرین را به گونه مکرر حرکت دهید تا به جریان یافتن خون در آنها کمک شود.
رژیم ویژهای نیاز نیست.
پدیدار شدن هرکدام از نشانههای زیر یک اورژانس است.
درد قفسه سینه، سرفه همراه خلط خونی، کوتاهی نفس، تشدید تورم و درد ساق پا
