ده روز اول بعد از زایمان مرحله بسیار حساسی است زیرا بیشترین تغییرات بدن مادر در این دوران اتفاق می افتد و به علت مسائلی چون خونریزی تغییرات فشار خون و ... احتمال بوجود آمدن عوارض در این دوران بیشتر است. معمولاً ۶ هفته پس از زایمان دوره ای است که طی آن تغییرات ناشی از بارداری در اعضای مختلف بدن مادر به تدریج به حالت قبل از بارداری بر می گردد. گرچه ممکن است این برگشت پذیری تا ماه ها به طول انجامد.
پس از زایمان عضلات دیواره شکم نرم و شل باقی میماند و چند هفته طول میکشد تا توانایی کشش عضلات به حالت اولیه باز گردد. با انجام تمرینهای کششی میتوان به جمع شدن سریعتر و بهتر عضلات شکم کمک کرد استفاده از شکم بند به تنهایی موثر نیست
در چند روز اول بعد از ،زایمان ترشحات رحم زیاد وخونی است. بعد از ۳ یا ۴ روز، ترشحات خون آلود کمتر و پس از ۱۰ روز کم رنگتر می شود. معمولاً خروج ترشحات ۴ تا ۶ هفته طول می.کشد
بلافاصله پس از ،زایمان در اثر تخلیه رحم و خروج جنین و جفت وزن بدن مادر حدود ۵ تا ۶ کیلوگرم کاهش می یابد که معمولاً ۶ ماه بعد از زایمان ، مادر به حدود وزن قبل از بارداری خود بر میگردد. اگر مادر به نوزادش شیر بدهد امکان برگشت به وزن قبلی بیشتر است. فعالیت بدنی و نحوه تغذیه در میزان کاهش وزن پس از زایمان موثر است.
بعد از وضع حمل تمام خانمها تمایل دارند که به وزن قبل از حاملگی خود برگردند و نگران هستند که این کار چه مدت طول خواهد کشید بلافاصله بعد از زایمان به دنبال تخلیه محتویات رحم و خونریزی حدود ۵ تا ۶ کیلوگرم وزن مادر کاهش می یابد. در طول ۶ هفته اول بعد از زایمان ۲ تا ۳ کیلوگرم دیگر وزن کاهش پیدا میکند که این کاهش وزن به علت از دست دادن مایعات از طریق ادرار است اکثر خانمها در طی ۶ ماه بعد از زایمان به وزن قبل از حاملگی خود میرسند.
در این دوران بسیاری از مادران به علت درد ناشی از بخیه تمایل به نزدیکی ندارند تا زمانی که خونریزی ادامه دارد و بخیه ها کاملاً ترمیم نشده، داشتن نزدیکی صلاح نیست معمولاً بهبود محل بخیه های ناحیه تناسلی حدود ۲۰ روز طول میکشد. وخونریزی تا 6 هفته طول میکشد
تغییرات هورمونی باعث خشکی مهبل یا واژن میشود در این صورت میتوانید از کرم نرم کننده استفاده کنید.
معمولاً شروع مجدد تخمک گذاری با شروع قاعدگی مشخص می شود ولی گاهی اوقات ممکن است مادر تا یکسال بعد از زایمان عادت ماهانه نشود اما باید بداند که امکان تخمک گذاری و بارداری وجود دارد.
اگر به طور مرتب به فرزند خود شیردهید، معمولاً ۶ هفته و اگر به نوزاد خود شیر ندهید ۳ هفته پس از زایمان احتمال بارداری مجدد وجود دارد.
خانم هایی که تا ۶ ماه به فرزند خود فقط شیر مادر می دهند و فاصله شیر دادن آنها در روز بیش از ۴ ساعت و در شب بیش از ۶ ساعت نیست و عادت ماهانه نشده باشند میتوانند مطمئن باشند که ۹۸ درصد احتمال دارد که باردار نشوند.
در چند روز اول بعد از زایمان ممکن است به دلیل فشارهای روانی ناشی از ترس و هیجان بارداری و زایمان ورود نوزاد و تغییرات ایجاد شده در خانواده خستگی ناشی از کم خوابی اواخر بارداری، نگرانی در مورد مراقبت از نوزاد در ساعاتی از روز اندوهگین شوید. تغییرات خلق و خو و رفتار شامل گریه کردن خود به خود، بی علاقگی نسبت به هر فعالیت بیخوابی یا پرخوابی تغییرات ،وزن، خستگی و کاهش انرژی است.
این حالات معمولاً طی هفته اول پس از زایمان مشاهده میشود و تا روز دهم بهبود می یابد.
همسر و اطرافیان نقش بسیار مهمی در بهبود این وضعیت دارند آنان باید بدانند که تغییرات روحی در مادر طبیعی و گذراست و لازم است در این مدت به مادر توجه و محبت بیشتری شود. در صورت طولانی شدن این علائم و یا بروز علائم دیگری مانند آزار نوزاد باید با روانپزشک کنید.
