دوشیدن و ذخیره کردن شیر مادر
مادر عزیزی که :
- در خارج از منزل اشتغال دارید و تغذیه مستقیم شیر خوار برایتان امکان پذید نیست .
- نوزاد نارسی به دنیا آورده اید که در بیمارستان بستری است .
- نوزادتان به دلیل نقایص جسمی لب و دهان و ..... قادر به مکیدن نیست .
- دچار احتقان پستان شده اید .
- به خاطر مسافرت و یا هر دلیل دیگری دور از شیر خوارتان هستید .
آیا می دانید که چگونه می توانید فرزند دلبندتان را با شیر خود تغذیه نمایید ؟
مادرانی که جزو یکی از پنج گروه فوق می باشند لازم است شیر خود را دوشیده و به وسیله فنجان ، قاشق یا قطره چکان به کودک خود بدهند .
جهت کسب امادگی اولیه برای دوشیدن شیر به نکات زیر توجه کنید .
- بهتر است دوشیدن شیر زمانی صورت گیرد که پستان ها پر از شیر است . معمولا بهترین زمان صبح ها می باشد. ولی مادر هر زمانی از روز می تواند اقدام به دوشیدن شیر نماید .
- استراحت مادر به مدت 20-10 دقیقه قبل از دوشیدن شیر ، خوردن مایعات نظیر یک لیوان شیر گرم ، آب میوه طبیعی ، چای کمرنگ و .... می تواند کمک موثری به مادر بنماید .
- بهتر است مادر در موقع دوشیدن شیر در محیطی کاملا آرام و ساکت و به دور از اضطراب و فشار های عصبی در یک وضعیت راحت بنشیند.
- فکر کردن به نوزاد ، نگاه کردن به او یا نشستن در کنار او و یا شنیدن صدای کودک به ترشح و جاری شدن شیر کمک می کند .
- شستن پستان قبل از هر بار دوشیدن شیر لازم نیست .
- استفاده از حوله گرم و مرطوب به مدت 10-5 دقیقه روی پستان و نوک آن و یا حمام کردن و یا ماساژدادن کتف ها ، به جاری شدن شیر کمک می کند .
- دوشیدن شیر با دست بهترین روش دوشیدن است و به استفاده از پمپ های دستی ترجیح دارد . مادران عزیز بدین منظور باید دست ها را با آب و صابون شستشو دهند .
روش دوشیدن شیر
نکته مهم در دوشیدن شیر با دست آن است که برای خروج شیر باید به هاله پستان فشار وارد شود زیرا مخازن جمع کننده شیر در همان قسمت وجود دارند
دست باید طوری قرار گیرد که دو انگشت اول زیر پستان و درست در لبه هاله پستان و شست در بالا وروی لبه هاله قرار گیرد . سپس باید مطابق شکل (الف) پستان را به طرف قفسه سینه فشار داد و طبق شکل (ب) آن را به طرف جلو آورد . سپس به قسمت لبه هاله پستان طبق شکل (ج) فشار وارد شود تا شیر به آسانی خارج شود ، بعد جای انگشتان را روی هاله باید عوض نمود تا مجاری دیگر شیر هم تخلیه شوند ، همین کار را برای پستان دیگر نیز انجام دهند .
. برای دوشیدن شیر فقط باید به لبه هاله فشار وارد آید نه نوک پستان ، فشار دادن نوک پستان نه تنها سبب جاری شدن شیر نمی شود ، بلکه موجب ترک خوردگی ، سوزش و نازک شدن پوست نوک پستان هم می شود ، برای جمع آوری شیر دوشیده شده از لیوان یا ظرف دهان گشاد تمیز استفاده شود و گاهی لازم است لیوان تمیزی زیر پستان دیگر قرار داده شود تا قطره های شیری که همزمان از آن پستان ترشح می شود جمع اوری گردد.
جمع آوری ، ذخیره ، فریز و ذوب کردن شیر
ظروف شیشه ای یا پلاستیکی سخت شفاف برای جمع آوری و ذخیره شیر بهتر از سایر ظروف است . همیشه لیوانی که برای دوشیدن و ذخیره شیر مورد استفاده قرار می گیرد قبلا جوشانده شود و پس از خنک شدن مورد استفاده قرار گیرد و برای فریز کردن فقط باید سه چهارم آن را پر کرد تا برای یخ زدن جا داشته باشد .
شیر دوشیده شده را باید بلافاصله داخل یخچال یا فریزرقرار داد. در صورت نبودن این امکان شیر در درجه حرارت اتاق به شرط دور بودن از آفتاب ، گرمای چراغ یا شوفاژ 4 ساعت ، قابل استفاده است ، ولی باسد توجه داشت شیری که در درجه حرارت اتاق نگهداری شده باشد ، قابل فریز کردن نیست
شیر دوشیده شده مادر در یخچال 3 تا5 روز قابل نگهداری است ولی به دلیل ثابت نبودن درجه حرارت یخچال و باز و بسته شدن درب آن توصیه می شود حداکثر تا 48 ساعت این شیر استفاده شود .
شیری که در قسمت جایخی یخچال نگهداری شود تا 2 هفته،در فریزرهای معمولی (18-) تا3 ماه درفریزرهای صنعتی (32-) تا 6 ماه قابل استفاده است .
برای ذوب کردن شیر فریز شده ، ظرف شیر را زیر آب ولرم به آرامی حرکت دهید تا یخ آن باز شود و حداکثر تا 30 دقیقه بعد از ذوب شدن مصرف کنید . هرگز نباید شیر ذوب شده را دوبار فریز کرد و نباید شیر یخ زده را روی چراغ یا در حرارت اتاق ذوب کرد .
کلید موفقیت در شیر دهی ، اعتماد به نفس است
توصیه های ذیل به تولید شیر کافی و حفظ تدوام شیر دهی در مادران شاغل کمک می کند :
- تغذیه شیر خوار از پستان ، قبل از رفتن به سرکار .
- شیر دادن به نوزاد بلافاصله پس از تولد و حداکثر یک ساعت بعد از تولد
- تغذیه شیرخوار به طور مکرر برحسب میل وتقاضای او .
- عدم استفاده از مایعات خانگی برای تغذیه کودک .
- عدم استفاده از بطری برای تغذیه کودک .
- دوشیدن شیر ، صبح قبل از رفتن به سرکار وذخیره آن.
- دوشیدن شیر در ساعاتی که مادر در کنار شیرخوار نیست به تعداد دفعات تغذیه شیرخوار .
- تغذیه انحصاری شیرخوار فقط با شیر مادر در شش ماه اول تولد
- عدم شروع تغذیه تکمیلی شیر خوار قبل از 6 ماهگی
به خاطر داشته باشید که تخلیه مکرر پستان ها به تولید بیشتر شیر کمک می کند .
تنها و بهترین جانشین برای شیر مادر ، شیر دایه است .
خداوند متعال در قرآن کریم می فرمائید :
مادرانی که می خواهند شیر دادن فرزند خود را تمام کنند لازم است 2 سال تمام به آنها شیر دهند و در این مدت بر پدران است که خوراک و پوشاک مادران شیر ده را به اندازه متعارف فراهم نمایند .
وشما پدر عزیز
به منظور تغذیه فرزندتان با شیر مادر برای تشویق و حمایت از همسر خود ، با همه توان تلاش کنید . تغذیه با شیر مادر تنها یک نوع تغذیه نیست بلکه یک روش زندگی است.
به خاطر داشته باشید که همسر شما در دوران شیردهی حساس تر از دیگر مواقع بوده و نیاز های عاطفی ، روانی و تغذیه ای
