راهنمای بیمار توده روده
- شرح بیماری
بدن انسان از تعداد بسیار زیادی سلول تشکیل شده است که طی یک فرآیند منظم و کنترل شده تکثیر می یابند. اگر تحت هر شرایطی این ،فرآیند غیر قابل کنترل شود و سلولها زیاد شوند، توده ای از سلولها در بدن تشکیل میشود که در اصطلاح به آن تومور گفته می شود. دستگاه گوارش که کار هضم غذا را برعهده دارد، از لوله گوارش و اعضای مرتبط با آن تشکیل میشود این لوله شامل دهان، حلق مری، معده، روده های کوچک و بزرگ، راست روده و است. روده بزرگ یک لوله ضخیم تر اما کوتاه تر از روده کوچک است که تقریباً یک متر و نیم طول دارد روده بزرگ شامل کولون، راست روده و مقعد میباشد سرطان روده بزرگ بیماری است که در آن سلولهای بدخیم سرطانی در بافت روده بزرگ تشکیل میشوند.
- مراحل تومور روده بزرگ
هر مرحله از سرطان نشانه رشد و پیشرفت تومور میباشد. اطلاع از مراحل سرطان روده موجب میشود تا پزشک درمان صحیح را انتخاب نماید.
مرحله صفر: در این مرحله سرطان فقط در سطحی ترین سلولهای پوششی روده بزرگ یافت میشود
مرحله یک : در این مرحله انتشار سرطان به جزء لایه های پوششی سطحی به لایه دوم و سوم روده بزرگ نیز انتشار پیدا کرده و دیواره داخلی روده نیز درگیر شده است ولی سرطان به خارج از دیواره روده بزرگ یا خارج از روده بزرگ انتشار نیافته است.
مرحله دو: در این مرحله سرطان از دیواره روده بزرگ تقریبا خارج شده ولی غدد لنفاوی را گرفتار نکرده است.
مرحله سوم: در این مرحله سرطان غدد لنفاوی را درگیر کرده است ولی به سایر نقاط بدن گسترش نیافته است.
مرحله چهارم: در این مرحله سرطان به نقاط دیگر بدن مثل کبد ی یا ریه گسترش پیدا کرده است.
- علل و عوامل خطر
از عللی که در ایجاد تومور روده دخیل میباشند به عوامل زیر میتوان اشاره نمود:
- سن بالای ۵۰ سال
- سابقه سرطان روده بزرگ یا راست روده در خانواده
- سابقه ابتلا به سرطان روده بزرگ و راست ،روده، تخمدان، رحم و سرطان پستان سابقه ابتلاء به پولیپ در روده بزرگ
- سابقه ابتلاء به کولیت السروز زخمهای متعدد در سلولهای پوششیروده بزرگ
- مصرف غذاهای چرب، الکل و کم فیبر
- علائم
شایعترین علامت ابتلا به این تومورها خونریزی همراه مدفوع و تغییردر اجابت مزاج است.
از دیگر علائمی که در موقع تومور روده ممکن است بروز نماید شامل
- خون قرمز یا خون تیره در مدفوع
- اسهال یبوست و یا احساس عدم تخلیه کامل دستگاه گوارش
- کاهش قطر مدفوع
- ناراحتی عمومی شکم مانند دفع درد ناک گاز شکم ، نفخ ، احساس پری و یا دردهای دل پیچه ای
- کاهش وزن بدون علت
- خستگی و ضعف
- تهوع و استفراغ
- تشخیص
جهت تشخیص تومور روده پزشک ممکن است اقدامات زیر را انجام دهد:
- معاینه مقعد با انگشت دست توسط پزشک پس از پوشیدن دستکش آغشتن آن به ژل مخصوص انگشت را داخل مقعد بیمار کرده و بدنبال توده یا نقاط غیر طبیعی میگردند و از مدفوع بدست آمده آزمایش خون نهفته بعمل می آورند.
- خون نهفته در مدفوع این آزمایش خون نهفته در مدفوع را بررسی می کند.
- تنقیه باریم: روشی که در آن باریم مایع به داخل روده بزرگ از طریق مقعد تنقیه میگردد. باریم یک فلز سفید نقره ای است که در تصویر دستگاه گوارش پائینی توسط اشعه ایکس کمک کننده است.
- سیگموئیدوسکوپی دستگاهی است که توسط آن پزشک با لوله نازک نوری انتهای روده بزرگ را برای یافتن ،پولیپ تومور و یا نقاط غیر طبیعی مورد آزمایش قرار میدهد
- اگر در حین آزمایش پولیپ و یا بافت غیر طبیعی یافت شود پزشک میتواند آنها را بردارد و جهت آزمایش بهتر از میکروسکوپ استفاده نماید .
کولونوسکوپی: بررسی سراسری داخلی روده بزرگ توسط لوله نازک نوری که از مقعد وارد میشود اگر در طول آزمایش پولیپ و یا نقاط غیر طبیعی یافت شود پزشک آن را جهت آزمایش توسط میکروسکوپ بر میدارد .
نمونه برداری ( بیوپسی ( برداشتن سلولها و یا بافتها جهت آزمایش در زیر میکروسکوپ
- درمان
تومورهای روده بزرگ در مراحل اولیه تشخیص یعنی در مرحله یک و دو، به طور قطعی درمان میشوند و فرد میتواند زندگی عادی خود را داشته باشد. سه نوع درمان استاندارد مورد استفاده قرار میگیرد عبارتند از :
- جراحی برداشتن سرطان توسط عمل جراحی شایع ترین نوع درمان است که در همه مراحل تومور روده بکار میرود. اگر سرطان در مرحله بسیار اولیه تشخیص داده شود ممکن است عمل جراحی بدون باز کردن شکم و از طریق عبور لوله از راه مقعد به داخل روده بزرگ توسط پزشک انجام شود.
- اگر اندازه سرطان بزرگتر باشد پزشک عمل برداشتن سرطان بهمراه مقادیری از باقت سالم اطراف آن را انجام میدهد و دو طرف سالم روده بزرگ به یکدیگر دوخته می.شود اگر پزشک قادر به دوختن دو سر روده بزرگ به یکدیگر نباشد منفذی به خارج از بدن تعبیه کرده تا مواد زائد از آن دفع گردد این روش کلستومی نامیده میشود.
- شیمی درمانی اگر چه پزشک سرطان را تاجایی که امکان دارد و دردید او قرار گرفته بیرون خواهد آورد ولی گاهی به بیماران پیشنهاد شیمی درمانی پس از عمل جراحی داده میشود تا اگر سلول سرطانی باقیمانده از بین برده شود این روش درمان مکمل نامیده میشود.
- رادیو تراپی یا پرتو درمانی پرتو درمانی از طریق استفاده از اشعه ایکس و سایر پرتوها جهت کشتن و یا کوچک کردن توده های سرطانی بکار میروند .
- دارو
پزشک از داروهای زیر جهت درمان دارویی استفاده مینماید:
- در صورت تجویز آنتی بیوتیک طبق دستور پزشک در فواصل معین و یک دوره کامل مصرف کنید . مصرف مسکن را طبق تجویز پزشک مصرف نمائید.
- عوارض
به دنبال تومور روده ممکن است عوارض زیر در فرد ایجاد شود:
- متاستاز یا انتشار تومور به اعضاء دیگر بدن
- عوارض شیمی درمانی و پرتودرمانی
- پیشگیری
- جهت پیشگیری از تومور روده اقدامات زیر را انجام دهید در صورت مشاهده علائمی مانند خونریزی به همراه مدفوع و تغییر در اجابت مزاج سریعاً به پزشک مراجعه نموده در پی کشف دلیلخونریزی باشیم.
- با وجود سابقه ابتلا به پولیپهای روده در خانواده و یا سابقه ابتلا به تومورهای روده بزرگ بایستی در زمان بندیهای مشخص تحت نظر متخصص گوارش قرار گرفت درمان و جراحی پولیپ های ارثی و ضایعات التهابی روده بزرگ راه مناسب برای پیشگیری ازتومورهای روده بزرگ است.
- مصرف رژیمهایی با کالری بالا و سرشار از چربی و الکل و سیگار و چاقی از عوامل خطرزا هستند که بایستی به آنها توجه کافی داشته باشیم.
- مصرف رژیمهای سرشار از سبزیجات و میوه های تازه و آنتی اکسیدانها و پرهیز از غذاهای دودی و حاوی گوشت قرمز درجلوگیری از تومورهای روده بزرگ نقش مهمی ایفا میکنند.
