راهنمای بیمار
مالتیپل تروما MPT
- علائم بالینی شکستگیها
مهمترین علامت بالینی درد .است ولی شکستگی همیشه با درد همراه نیست مثل Stress fracture یا شکستگی استئوپروتیک
۱- محدودیت حرکتی عضو به دنبال شکستگی
2- دفورمیتی
3- Attitude
پوزیشنی که فرد هنگام شکستگی به خود میگیرد، مثلاً در شکستگی ،کلاویکول بیمار با دست ،دیگر ساعد دست شکسته اش را نگه میدارد.
Crepitation -۴
اقدامات مورد نیاز در شکستگیها
۱-شکستگی بسته
آتل گیری بسیار حائز اهمیت است. زیرا:
باعث جلوگیری از تشدید درد کاهش صدمه ناشی از حرکات کاهش تورم و تاول و کاهش آمبولی چربی میشود.
برای پیشگیری از آمبولی چربی هیچ دارویی نداریم. فقط باید عضو بی حرکت شود.
گروهی به دلیل این که بیمار مستعد سندرم کمپارتمان است، با تسکین درد ،مخالفند که این درست .نیست چون در اورژانس میتوان مرتباً بیمار را چک کرد بنابراین تسکین درد، از ضروریات درمان ماست و با کمپرس یخ میتوانیم از ابعاد سندرم کمپارتمان جلوگیری کرد.
۲-شکستگی باز :
به هیچ وجه روی زخم نباید باز باشد
زخم را باید در اورژانس شستشو داد به این ترتیب که یک گاز استریل روی زخم گذاشته و اطراف آن را شیو میکنیم و بعد با نرمال سالین آن را شستشو میدهیم. :
توجه : قبل از هرکاری باید با سواپ از محل زخم نمونه برداری کرد. چون ممکن است باکتری در آن باشد. شستشوی زخم در ۲ ساعت اول شکستگی از Colonization باکتری ها جلوگیری میکند.
دادن آنتی بیوتیک
شکستگی و در رفتگی هیپ
شایعترین حالت شکستگی و در رفتگی هیپ خلفی است و در ٪۱۴ موارد با آسیب عصب سیاتیک همراه است در حالی که در رفتگی شانه قدامی است.
درمان: جااندازی و گذاشتن ،کشش اگر همراه با آسیب عصب سیاتیک ،باشد یک ماه صبر میکنیم تا آسیب سیاتیک برطرف شود و در آن مدت EMG و NCV میکنیم. دربیماری که علاوه بر در رفتگی، شکستگی نیز دارد، بعداز جا اندازی ۶-۳ هفته باید کشش بگذاریم اگر همراه با شکستگی استابولوم بود کشش Skeletal میگذاریم و گرنه از کشش پوستی استفاده میکنیم :توجه مفصل هیپ را در جااندازی هیپ معاینه میکنیم ۰۹۰ درجه؛ اگر مفصل بعد از جااندازی در نرفت مفصل stable است ونیاز به عمل جراحی ندارد.
- شکستگی گردن فمور
شکستگی گردن ران یکی از شکستگیهای مهم است و در بالای سن ۶۰ سالگی به دنبال استئوپروز دیده میشود.
در افراد جوان شکستگی ساب تروک به دنبال مولتیپل تروما، متازتاز یا شکستگی پاتولوژیک و در افراد جوان شکستگی ساب تروک به دنبال مولتیپل ،تروما متازتاز یا شکستگی پاتولوژیک و در افراد بالای ۷۵ سال بیشتر شکستگی اینتر تروک دیده میشود. طبقه بندی شکستگیهای گردن فمور برطبق گایدنر
None Displace – 1
Displace -۲
Partial Displace -3
Complete Displace -4
- درمان
هرچه زمان عمل جراحی به تأخیر افتد شانس نکروز سر فمور بیشتر میشود و ممکن است به پروتز منجر شود و Reduction کامل بسیار مهم است؛ چون سبب جوش خوردن کامل و جلوگیری از نکروز میشود. هرچه سن بیمار نسبت به امید زندگی معمول مردم نزدیک باشد (مثلاً اگر ۷۰ سال امید زندگی باشد و بیمار در ۶۸ سالگی مراجعه کند از همان ابتدا پروتز میگذاریم. ایراد پروتز زمانی است که بیمار نمیتواند آن را تحمل کند و باید پروتز تعویض شود.
در ایران از سن ۶۵ سالگی به بالا از ابتدا پروتز میگذاریم. یک سری عوارض و مشکلات بالقوه با هر شکستگی همراه میباشد که بیمار باید از ابتدا آنها را .بداند مثلاً در موارد شکستگی گردن
فمور شانس جوش نخوردن (nonunion) وجود دارد. علیرغم درمان کافی صحیح و به موقع).
شکستگی انیترتروک بین) تروکانتر بزرگ و کوچک
این شکستگی شانس جوش نخوردن را برخلاف شکستگی گردن فمور ندارد.
بالای ۷۰ سالگی به دنبال ترومای خفیف دیده میشود؛ و اکیموز وسیع پشت ران اینها به وجود میآید
در اورژانس برای این بیماران کشش پوستی میگذاریم و عضو را بی حرکت میکنیم و علایم حیاتی را stable میکنیم.
- شکستگی ساق پا
ساق پا اصلی ترین استخوان بلند پاست که پاست که expose می باشد. استخوان ساق پا زیر پوست است و بسیار مستعد عفونت میباشد بنابراین به این شکستگی از نظر زخم و درمان زخم شستشوی فراوان و پانسمان باید بسیار اهمیت بدهیم. درمان در شکستگی بسته ساق پا در هرسنی جااندازی و گچ گیری بلند است.اگر شکستگی باز بود و استخوان تیبیا و فیبولا با هم شکسته بود از ابتدا جراحی میکنیم
- شکستگی مچ پا
به دنبال سقوط از ارتفاع و همراه با شکستگی پاشنه پا و قسمت مفصلی تیبیا در کنار تالوس دیده میشود و گاهی تالوس هم شکستگی دارد که با عمل جراحی استخوان را درست میکنیم؛ ولی وقتی غضروف آسیب دیده باشد، با جراحی نمیتوان غضروف را ترمیم کرد و این بیماران سریعاً دچار آرتروز میشوند. شایع ترین شکستگی مچ پا شکستگی مدیال مالئول میباشد که تیبیا در قسمت قوزک داخلی Expose میشود و فیبولا در لترال مالئول قوزک خارجی) میشکند (شکستگی بای مالئولار درمان شکستگی بالای مالئولار عمل جراحی است و باید هردو تا مالئول را Fix کرده و اگر استخوان تالوس در رفتگی یا جابجایی دارد آن را در جای خودش قرار دهیم. در شکستگی پاشنه درمان Conservative است. اطراف پاشنه شدیداً اکیموز شده و خونریزی میکند و بیمار با تاول و هماتوم شدید مجدداً مراجعه میکند که باید با ویبریل پای بیمار درست بسته شده و آتل نسبتاً شل بگیریم و ۵-۳ روز بعد جهت Work Up مراجعه کند مگر قسمتی که مفصل پاشنه با استخوان تالوس درگرافی نیمرخ به هم خورده است که زیر تلویزیون در اتاق عمل با گاید آن قسمت پاشنه را جا انداخته و با پین از بیرون فیکس میکنیم
- ضربه های مغزی
تقسیم بندیهای مختلفی برای ضربههای مغزی عنوان شده است آسیب پوست سرو شکستگی جمجمه جهت تعیین سح هوشیاری بیمار از سیستم شماره گذاری G.C.S استفاده می شود، کمترین میزان ۳ و بیشترین حد آن ۱۵ میباشد براساس این نمره بندی می توان شدت ضربه مغزی و میزان انتظار برای بهبودی بیمار را تخمین زد.که پاسخهای کلامی از ۵ ، پاسخای حرکتی ۴ و پاسخ چشمی ۴ محاسبه می گردد.
