راهنمای بیمار
خونریزی داخل بطنی
- شرح بیماری
مایع مغزی نخاعی مایعی شفاف و بدون رنگ است که از بطنهای مغزی تولید می.شود به طور طبیعی همه انسانها مقداری مایع مغزی نخاعی در اطراف مغز و نخاع خود دارند این مایع به طور مرتب در اطراف مغز و نخاع در حال چرخش است و مواد مغذی را در اختیار سلول های عصبی قرار میدهد و مواد زائد حاصل از سوخت و ساز را دور میکند. چهار بطن در مغز وجود دارد بطن های چپ و راست کناری و بطنهای سوم و چهارم این بطنها وظیفه تولید مایع مغزی- نخاعی را برعهده دارند. خونریزی داخل بطنهای مغزی بسیار نادر و بیشتر در نوزادان تازه متولد شده به ویژه در نوزادانی که قبل از هفته ۳۲ به دنیا می آیند، شایع میباشد اکثر خونریزیها در عرض ۷۲ ساعت بعد از تولد به وجود می آیند، اما تا ۲۴ روز بعد از تولد نیز دیده شده اند. اکثر خونریزیهای کوچک محدود به بطنهای مغزی بدون برجا گذاشتن عوارض خاصی برطرف میشوند. خونریزیهای وسیع ممکن است سبب هیدروسفالی یا بزرگی سر شوند که با فلج مغزی مرتبط هستند.
- علل عوامل تشدید کننده بیماری در بزرگسالان
از علل تشدید کننده در بروز خونریزی داخل بطنی میتوان به موارد زیر اشاره نمود:
- آسیب به سر که شایع ترین علت میباشد.
- تومور مغزی عفونت در هر قسمت از دستگاه عصبی مرکزی.
- پارگی یک آنوریسم یا قسمت ضعیف شده یک شریان که از هنگام تولد وجود داشته است غالباً قبل از پارگی، فشارخون بالا یا تصلب شرایین وجود دارد.
- مشکلات خونریزی دهنده مانند کم خونی سلول داسی شکل، لوسمی یا سرطان خون و هر اختلالی که عارضه جانبی یک داروی تجویز شده باشد.
- مصرف داروهای حل کننده لخته و ضد انعقادی.
- فشار خون بالا
- سردردهای راجعه که هر روز بدتر میشوند و غالباً با از دست رفتن هوشیاری دنبال می شود.
- خواب ،آلودگی ،گیجی تشنج یا اغما منگی متغیر.
- اختلالات بینایی
- استفراغ بدون تهوع
- مردمک هایی به اندازه متفاوت
- کرختی، ضعف یا عدم توانایی حرکت دادن یک طرف بدن.
- ضربان قلب و تنفس سريع.
- سفتی گردن همراه با درد در هنگام حرکت.
- تشخیص
پزشک جهت تأئید این بیماری اقدامات تشخیصی زیر را انجام دهد:
- سی تی اسکن ام.آر.آی
- آزمایش مایع مغزی-نخاعی
- میلوگرافی نوعی عکس برداری خاص از مجرای نخاعی و طناب نخاعی که مستلزم سوراخ کردن نخاع و تزریق ماده حاجب قابل مشاهده در فیلم رادیوگرافی است
- درمان
هدف از درمان پیشگیری از عوارض حسی حرکتی است که مستلزم بستری شدن در بیمارستان است درمانهای رایج عبارتند از: جراحی برای توقف خونریزی و برداشتن خون لخته شده. داروهایی که تورم و فشار مغز را کاهش دهند و در صورت نیاز سایر علایم مانند تشنج را کنترل کنند.
درمان اصلی جراحی است که در آن عامل ایجادکننده بیماری حذف می شود؛ گاهی نیز نمیتوان عامل ایجاد کننده را حذف کرد، به همین علت با ایجاد سوراخی در کف بطن سوم ،مغزی بیماری را از بین
می برند.
کاربردی ترین روش درمان قرار دادن شنت (لوله ای ظریف در جمجمه است که مایع اضافی را از مغز به حفره دیگری در بدن منتقل
می کند و بدین ترتیب سر به تدریج به حالت طبیعی بر میگردد درمان توانبخشی بسیاری از کودکانی که بیماری آنها به موقع تشخیص داده شده و درمان شده اند با اقدامات بازپروری، فیزیوتراپی گفتار درمانی و کاردرمانی توانسته اند زندگی عادی و طبیعی داشته باشند
- عوارض احتمالی
به دنبال خونریزی داخل بطنی عوارض زیر ممکن است در فرد بروز نماید:
مرگ یا ناتوانی دایمی شامل فلج نسبی یا ،کامل، تغییرات رفتاری و شخصیتی و مشکلات گفتاری
ورم مغز و افزایش فشار داخل جمجمه عوارض جراحی مانند عفونت و خونریزی عوارض بیهوشی مانند حساسیت به داروها
- فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
در صورت بروز خونریزی داخل بطنی لازم است فعالیت ها را به صورت زیر محدود نمائید
استراحت مطلق در بستر تا برطرف شدن کامل خونریزی پس از درمان در صورتی که برخی از کارکردهای حرکتی خود را از دست داده باشید کاردرمانی و فیزیوتراپی به شما کمک خواهند کرد تا برای به دست آوردن مجدد مهارتهای پایه مثل خوردن، لباس پوشیدن و توالت رفتن از اندامهای آسیب دیده خود استفاده کنید. پس از بهبود تا حدی که میتوانید فعالیت در زمان قبل از ابتلا به این بیماری را از سر بگیرید بهبودی ۱۲-۶ ماه طول می کشد.
- رژیم غذایی و تغذیه
- با توجه به وضعیت بیمار رژیم غذایی بیمار به صورت زیر تنظیم میشود: ممکن است لولهای داخل ،بینی معده ای برای تغذیه یا تخلیه ترشحات معده گذاشته شود و تغذیه از این طریق انجام گیرد.
- در صورت ثابت ماندن وضعیت و نبود خطر برای بیمار، حرکت دادن و تغذیه دهانی با صلاحدید پزشک آغاز میشود.
- نکته مهم در مورد این گروه از بیماران مشکلات بلعی است و تغذیه سریع، میتواند باعث ورود غذا به مجاری تنفسی و ایجاد حالت خفگی يا ذات الریه شود پس غذا خوردن باید کاملا با احتیاط باشد و از غذاهای مایع و رقیق شروع و به تدریج به مقدار آن افزوده شود.
- جهت پیشگیری از یبوست از رژیم پرفیبر میوهها و سبزیجات ( حاوی ) سبوس و مایعات فراوان استفاده کنید.
- از یک رژیم غذایی سالم و کم چرب پیروی کنید.
- در صورت مصرف الکل یا نوشیدنیهای کافئین دار، آن را از رژیم غذایی خود حذف نمایید.
- مراقبت
- افرادی که دچار خونریزی داخل بطنی شدهاند با توجه به شدت آسیب لازم است جهت عدم پیشرفت علائم و بهبودی نسبی سریعتر
مراقبتهای زیر را مد نظر داشته باشند:
- احتمال بهبودی در صورت ،جراحی وجود دارد. ممکن است در بعضی موارد فلج ،نسبی ضعف یا کرختی و مشکلات گفتاری و بینایی باقی بماند. ناحیه آسیب دیده مغز نمی تواند بهبود یابد. البته غالباً نواحی آسیب ندیده مغز میتوانند کارکرد از دست رفته را یاد بگیرند. این امر معمولاً مستلزم نوتوانی شامل ،فیزیوتراپی کاردرمانی یا گفتار درمانی است. پای بندی و دید مثبت تأثیر بسیاری بر موفقیت فرایند نوتوانی می گذارد.
- ممکن است مدتی قادر به حرکت نباشید و نتوانید موقع راه رفتن تعادل خود را حفظ کنید و زمین بخورید. پس نظارت و کمک اطرافیان و کارکنان پزشکی هنگام راه رفتن شما ضروری است. به تنهایی اقدام به راه رفتن نکنید. از کلاه های ایمنی محافظ جهت جلوگیری وارد آمدن ضربه به سر استفاده کنید
- از چرخاندن بیش از حد سر خودداری کنید.
- در صورت داشتن مزه شور در دهان یا ترشح از محل عمل پزشک یا پرستار خود را در جریان بگذارید.
- از سرفه، عطسه و باد انداختن در بینی خودداری کنید. زیرا باعث فشار آمدن به ناحیه عمل خواهد شد.
- مصرف داروهای ضد تشنج قبل و بعد از عمل جراحی میتواند به جلوگیری از حملات صرع کمک نماید.
- سر بیمار تا زمان کشیدن بخیه ها باید خشک باقی بماند
- در چه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمایید؟
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده تان هر یک از علایم خونریزی داخل بطنی را داشته باشید ،این یک اورژانس است.
- اگر علایم پس از جراحی عود کنند.
- انتقال سریع بیمار به مراکز درمانی چنانچه در اثر حادثه ای مانند تصادف شنت از کار افتاد و علائمی مانند تحریک پذیری و استفراغ های مکرر، اختلال در هوشیاری و بینایی ایجاد گردد.
